Op 4 december 2014 was een motie van de Partij voor de Dieren aangenomen waarin de regering verzocht werd om “gemeenten op te roepen het oplaten van ballonnen actief te ontmoedigen”.
Nog diezelfde maand publiceerde de regering haar voorgenomen Programma van Maatregelen in het kader van de Europese Kaderrichtlijn Maritiem. Het bereiken van een ‘goede milieutoestand’ is een verplichting die voortvloeit uit deze kaderrichtlijn. Op het Noordzeestrand worden veel ballonresten aangetroffen. Gemiddeld 160 ballonresten per kilometer. Een van de maatregelen is om het oplaten van ballonnen (inclusief sierlint, afsluiter en ventiel) te verminderen. De voorgenomen maatregel valt echter “buiten bestaande kaders” en is geheel “vrijwillig”.
De PvdA vroeg zich recentelijk af of de regering de oproep aan de gemeenten inmiddels al had gedaan. Volgens het antwoord van de minister van 8 juni 2015 is dat niet het geval. Ze laat ontmoediging van ballonnen aan de gemeenten zelf over: Het actief ontmoedigen van het oplaten van ballonnen gebeurt in enkele tientallen gemeenten. Hierbij wordt met name ingezet op communicatie, omdat een verbod op het oplaten van ballonnen moeilijk handhaafbaar is.
Gemeenten nemen een voorbeeldfunctie in door zelf geen ballonnen meer op te laten op eigen evenementen, of door wethouders geen inhoudelijke bijdrage te laten leveren aan evenementen of openingen waar ballonnen de lucht in gaan. De gemeente Amsterdam heeft in zijn evenementenvergunning opgenomen dat ballonoplatingen niet zijn toegestaan; dit inspireert andere gemeenten hiermee ook aan de slag te gaan. (IENM/BSK-2015/91859)
Er is nooit een oproep van de regering geweest aan de gemeenten en de regering heeft de motie dus niet uitgevoerd. De overheid heeft verder nooit uitgesproken dat het oplaten van ballonnen in strijd is met bestaande regelgeving (oplaten veroorzaakt per definitie zwerfvuil) laat staan aangestuurd op een verbod. Wat de overheid wel doet, is gokken. De gok dat gemeenten massaal het voorbeeld volgen van enkele gemeenten die voorop lopen in het ontmoedigingsbeleid. Daarmee gokt ze er ook op dat burgers en organisatoren van evenementen zich laten ontmoedigen.