Bestrijden van zwerfvuil
Een opgelaten ballon die neerkomt, is zwerfvuil. Het handhaven op zwerfvuil wordt in Nederland aan gemeenten overgelaten. Gemeenten kunnen bijvoorbeeld regels opnemen in de gemeentelijke afvalstoffenverordening, en wie die regels overtreedt door zwerfafval te dumpen, pleegt een economisch delict. Een overtreder kan een boete opgelegd krijgen. Maar gemeenten weten niet wie de ballonnen heeft opgelaten, en degene die de ballon oplaat weet niet in welke gemeente die terechtkomt. Zelfs al hangen er kaartjes aan een ballon met een adres van de afzender, of is de ballon voorzien van een opdruk van een bedrijf, dan nog is het in de praktijk ondoenlijk om te handhaven, want het oplaten van ballonnen is op zichzelf niet bij wet verboden. Vooral kustgemeenten staan machteloos wat betreft zwerfvuil van feestballonnen. Zij draaien op voor de kosten van het schoonmaken van stranden en dus ook van de aangespoelde plastic linten en ballonresten. Ze kunnen niets doen wat handhaving betreft, terwijl opruimen veel geld kost. Schoonmaakacties is dweilen met de kraan open zolang niets wordt gedaan aan de oorzaak.
Wet- en regelgeving
Het oplaten van sfeer- of feestballonnen is niet bij wet verboden, maar wel aan bepaalde regels gebonden. Deze regels staan in de Regeling kabelvliegers en kleine ballons (artikel 3 en 4). Bij de invoering van deze wettelijke regeling in 1995 is rekening gehouden met de veiligheid van het vliegverkeer, maar niet met het toenemen van zwerfvuil en schade aan dieren.
De brandweer ontraadt het gebruik van wensballonnen en de Voedsel en Waren Autoriteit (VWA) heeft het oplaten aan regels gebonden. De brandweer Amsterdam-Amstelland heeft hierover een overzicht van de regels opgesteld.
In de Top 10 meest gevonden afval items staan ballonnen op plaats 6
Tweede Kamer stemt voor minder ballonnen
DEN HAAG 9 december 2014 – De Tweede Kamer heeft een motie aangenomen van de Partij voor de Dieren die gemeenten oproept actief het oplaten van ballonnen te ontmoedigen.
De partij vindt het afval dat de ballonnen na hun vlucht uiteindelijk achterlaten ongewenst, omdat het “bijdraagt aan de plastic soep”, zoals in de motie staat.
Voor waren: CU, 50+, Klein, D66, GL, PvdA, PvdD, SP.
Het aannemen van deze motie is van belang, omdat hiermee wordt erkend dat het oplaten van ballonnen een probleem vormt en een bijdrage levert aan de plastic soep. Hoe de regering invulling gaat geven aan “actieve ontmoediging” moet nog blijken.
Gemeenten kunnen bijvoorbeeld via het verlenen van vergunningen bij evenementen bepalen dat bij feestelijkheden of demonstraties geen ballonnen mogen worden opgelaten.
Door motie van Partij voor de Dieren nu toch ballonoplatingen in het vizier voor aanpak plastic soep
Plastic troep in zee wordt beter aangepakt. Ook ballonnen, vuurwerk en verf vallen voortaan onder schadelijke bronnen die zouden moeten worden bestreden. Een ruime Kamermeerderheid steunde 7 november 2014 een motie van de Partij voor de Dieren die daarom vroeg.
Plastic afval zorgt voor ernstige milieuvervuiling en dierenleed. Dieren raken verstrikt in achtergelaten vissersnetten en consumentenafval. In ons water valt plastic uiteindelijk in kleine deeltjes uit elkaar. De deeltjes veranderen het zeewater in een wereldwijde ‘soep’ van microplastics. Allerlei dieren die in of van de zee leven en zelfs het kleine zoöplankton zien plastic afval en microplastics voor voedsel aan. Hiermee dringt het vaak giftige afval de voedselketen binnen.
Tot nu toe werd vooral gekeken naar microplastics in cosmetica en plastic tasjes in zee. De Partij voor de Dieren wijst er al langer op dat ook veel ander afval uiteindelijk in zee terechtkomt, wat recent is onderschreven door het RIVM. Zo hebben ballonoplatingen desastreuze gevolgen voor dieren. Vogels en zeedieren eten de ballonresten op, omdat ze die aanzien voor voedsel, waardoor ze sterven. En vogels die de touwtjes als nestmateriaal gebruiken kunnen verstrikt raken. Ook vuurwerk is door het RIVM benoemd als een belangrijke vervuiler.
Esther Ouwehand: “Onze zeeën en oceanen zijn letterlijk de longen van de aarde maar we behandelen ze als afvalbak. Elke 24 uur stroomt er twee vierkante kilometer plastic troep door de Maas naar zee. Dit plastic wordt in het zeewater een gigasoep van microplastics. Slecht voor de oceanen, slecht voor het leven in zee en slecht voor de mens.”
PVV, SGP, CDA, ChristenUnie, 50Plus Baaij-Timmerman, 50Plus-Klein, D66, GroenLinks, PvdA en SP steunden de motie . Het Kabinet presenteert in december maatregelen om afval in zee terug te dringen. De door het RIVM genoemde bronnen zullen hier nu bij worden meegenomen.
Bron: PvdD